กฎหมายโฆษณา ยา เครื่องมือแพทย์ เครื่องสำอาง กัญา-กัญชง

หลายคนอาจยังไม่รู้ว่าสินค้าบางประเภท แม้ขายในหน้าร้านได้ แต่การขายออนไลน์หรือการโฆษณาออนไลน์นั้น ต้องทำการขออนุญาตและศึกษากฎหมายอย่างละเอียด โดยเฉพาะสินค้าในกลุ่ม ยา เครื่องมือแพทย์ เครื่องสำอาง และสมุนไพรควบคุม (กัญชา-กัญชง)

วันนี้เราจึงจะพาทุกคนมาทำความเข้าใจถึงกฎเกณฑ์การจัดจำหน่ายสินค้าและกฎหมายโฆษณาเหล่านี้อย่างถูกต้องกันค่ะ ไปติดตามข้อมูลกันเลย!

ข้อกำหนดการขายและกฎหมายโฆษณาสินค้าออนไลน์

ยาสำหรับคนและสัตว์

ตามข้อกำหนดจากสำนักงานอาหารและยา กำหนดให้…

ยา เป็นผลิตภัณฑ์ห้ามจำหน่ายผ่านช่องทางออนไลน์ แต่สามารถโฆษณาผ่านออนไลน์ได้ โดยจำเป็นต้องขออนุญาตโฆษณา และระบุเลขที่อนุญาตโฆษณาอาหาร (ฆอ.) ที่สินค้าอย่างชัดเจน
ยกเว้น ยาสามัญประจำบ้าน สามารถโฆษณาและจำหน่ายผ่านช่องทางออนไลน์ได้

โดยมีข้อกำหนดเรื่องการโฆษณายา ตามพระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 ได้ดังนี้

  • ห้ามโอ้อวดสรรพคุณยา ว่าสามารถบำบัด บรรเทา รักษา ป้องกันโรค หรือความเจ็บป่วยได้อย่างศักดิ์สิทธิ์หรือหายขาด หรือใช้คำที่มีความหมายในทำนองเดียวกัน
  • ห้ามแสดงสรรพคุณเกินจริง หรือเป็นเท็จ
  • ห้ามทำให้เข้าใจว่าเป็น ยาทำแท้งลูก, ยาขับระดูอย่างแรง, ยาบำรุงกาม หรือยาคุมกำเนิด
  • ห้ามแสดงสรรพคุณยาอันตรายหรือยาควบคุมพิเศษ
  • ห้ามรับรองหรือยกย่องสรรพคุณโดยบุคลอื่น
  • ห้ามโฆษณาโรคต้องห้าม เช่น มะเร็ง เบาหวาน อัมพาต ฯลฯ
  • หากโฆษณาผ่านช่องทางเสียงหรือภาพ (TV, วิทยุ, ออนไลน์) ต้องขออนุญาตก่อน

บทลงโทษ:

  • โทษสูงสุด: จำคุกไม่เกิน 5 ปี / ปรับไม่เกิน 100,000 บาท แล้วแต่กรณี

ศึกษาข้อมูล พ.ร.บ.ยา เพิ่มเติม:

เครื่องมือแพทย์

เครื่องมือแพทย์ ถูกกำหนดให้เป็นผลิตภัณฑ์ห้ามจำหน่ายผ่านช่องทางออนไลน์ แต่สามารถโฆษณาช่องทางออนไลน์ได้ โดยจำเป็นต้องขออนุญาตโฆษณาและระบุเลขที่อนุญาตโฆษณาเครื่องมือแพทย์ (ฆพ.) ที่สินค้าอย่างชัดเจน

โดยมีข้อกำหนดเรื่องการโฆษณา ตามพระราชบัญญัติเครื่องมือแพทย์ พ.ศ. 2551 ไว้ดังนี้

  • ห้ามโฆษณาเครื่องมือแพทย์ที่อยู่ในกลุ่มควบคุม โดยไม่ขออนุญาต
  • ห้ามโอ้อวดคุณสมบัติเกินจริง หรือเป็นเท็จ
  • ห้ามรับรอง/ยกย่องคุณประโยชน์ โดยบุคคลใดบุคคลหนึ่ง
  • ห้ามจัดให้มีการรางวัลด้วยการเสี่ยงโชคใด ๆ
  • ห้ามแสดงคุณประโยชน์ว่า สามารถป้องกัน บำบัด บรรเทา รักษาโรคต้องห้าม เช่น มะเร็ง เบาหวาน อัมพาต ฯลฯ
  • ห้ามแสดงข้อความที่ก่อให้เกิดความเข้าใจผิดในสาระสำคัญเกี่ยวกับเครื่องมือแพทย์

บทลงโทษ:

  • โทษสูงสุด: จำคุกไม่เกิน 10 ปี / ปรับไม่เกิน 1,000,000 บาท แล้วแต่กรณี

ศึกษาข้อมูล พ.ร.บ.เครื่องมือแพทย์ เพิ่มเติม:

เครื่องสำอาง

ตาม พ.ร.บ. เครื่องสำอาง พ.ศ. 2558 ได้กำหนดไว้ว่า

การโฆษณาเครื่องสำอางต้องไม่ใช้ข้อความไม่เป็นธรรมต่อผู้บริโภค ไม่โฆษณาด้วยวิธีที่ทำให้เกิดอันตรายต่อร่างกายและจิตใจ ไม่ขัดต่อศีลธรรมอันดี หรือสร้างความเดือดร้อนให้แก่ผู้บริโภค หากฝ่าฝืนมีบทลงโทษทั้งจำทั้งปรับ

ข้อกำหนดเรื่องการโฆษณาเครื่องสำอาง มีดังนี้

  • ห้ามใช้ข้อความไม่เป็นธรรมต่อผู้บริโภค หรือที่ก่อให้เกิดความเข้าใจผิด (ดูตัวอย่างข้อความโฆษณาที่ไม่เป็นธรรมต่อผู้บริโภคที่นี่)
  • ห้ามโฆษณาด้วยวิธีที่ทำให้เกิดอันตรายต่อร่างกายและจิตใจ ไม่ขัดต่อศีลธรรมอันดี หรือสร้างความเดือดร้อนให้แก่ผู้บริโภค
  • ถ้าข้อความโฆษณาเกินจริง หรือทำผิดข้อกำหนด เจ้าหน้าที่สามารถสั่งระงับ แก้ไข หรือห้ามโฆษณาได้ทันที

บทลงโทษ:

  • โทษสูงสุด: จำคุกไม่เกิน 2 ปี / ปรับไม่เกิน 200,000 บาท แล้วแต่กรณี

ศึกษาข้อมูล พ.ร.บ.เครื่องสำอาง เพิ่มเติม:

สินค้ากลุ่มกัญชา-กัญชง

ตาม พ.ร.บ. ยาเสพติดให้โทษ พ.ศ. 2564 (ฉบับที่ 8)

  • ห้ามขาย “ช่อดอก” และ “ผลิตภัณฑ์จากช่อดอก” โดยไม่มีใบอนุญาตจากกรมการแพทย์แผนไทยฯ
  • ห้ามโฆษณาขายช่อดอกหรือผลิตภัณฑ์จากช่อดอกผ่านช่องทางออนไลน์
  • ส่วนอื่น ๆ เช่น ลำต้น ใบ ก้าน ราก เส้นใย และสารสกัดที่มี THC ≤ 0.2% สามารถขายได้ แต่ควรระบุรายละเอียดสินค้า “งดจำหน่ายให้ผู้มีอายุต่ำกว่า 20 ปี และสตรีมีครรภ์” ตามมาตรการการใช้กัญชา-กัญชงตามกฎหมายเสมอ

การขอใบอนุญาตจำหน่าย หากร้านค้าตั้งอยู่ในกรุงเทพมหานคร สามารถส่งเรื่องทางออนไลน์ผ่านเว็บไซต์ https://herbctrl.dtam.moph.go.th และหากอยู่ที่ต่างจังหวัด สามารถติดต่อที่สำนักงานสาธารณสุขของจังหวัดนั้น ๆ ได้เลย เนื่องจากในบางจังหวัดมีมาตรการควบคุมที่แตกต่างกัน

ข้อควรรู้:

  • ช่อดอกและผลิตภัณฑ์จากช่อดอก ต้องขออนุญาตก่อนจำหน่าย และไม่สามารถลงขายผ่านออนไลน์ได้
  • ส่วนอื่น ๆ ของกัญชา สามารถจำหน่ายได้ โดยต้องอยู่ในข้อกำหนดตาม พ.ร.บ. ยาเสพติดให้โทษ พ.ศ. 2564 (ฉบับที่ 8) เท่านั้น

หากคุณกำลังวางแผนจะขายสินค้ากลุ่มนี้บนออนไลน์ อย่าลืมเช็คให้แน่ใจก่อนว่า สินค้าทุกคนเลือก “ขายได้หรือไม่” “ต้องขออนุญาตไหม” และ “โฆษณาแบบไหนผิดกฎหมาย” เพื่อความปลอดภัยของร้านคุณ และหลีกเลี่ยงบทลงโทษทางกฎหมายในภายหลังนะคะ